Dlaczego ludzie kłamią oraz kto kłamie najczęściej

Kłamstwo dobroczynne jest stosowane przez osoby pragnące po­móc innym. Na przykład, jeśli człowiek ukrywający Żydów w czasie niemieckiej okupacji skłamał, że nikogo takiego ma w jego domu, był postrzegany jako bohater. Kiedy ratownik wyciąga dziecko z płonące­go samochodu i kłamie, że jego rodzicom nic się nie stało, ratuje je chwilowo przed jeszcze silniejszym wstrząsem psychicznym. Lekarze pocieszający pacjentów na łożu śmierci lub przepisujący im placebo również, technicznie biorąc, kłamią. Natomiast niebezpieczne jest kłam­stwo zwodnicze, gdyż zamiarem kłamcy jest wyrządzenie krzywdy lub zaszkodzenie ofierze dla własnej korzyści. Istnieją dwa sposoby zwod­niczego kłamania - zatajenie prawdy i zmyślanie. W pierwszym wy­padku kłamca w zasadzie nie wypowiada kłamstwa, tylko ukrywa in­formacje.

Taki rodzaj kłamstwa jest zawsze celowy, nigdy przypadkowy. Z kolei kłamstwa złośliwe wypowiadane są z zemsty lub dla zysku. Sławni lu­dzie, tacy jak aktorzy, magnaci finansowi lub politycy, są oczywistym celem złośliwych kłamstw tworzonych dla własnej korzyści. Dzienni­karze, którzy następnie sprzedają te historie brukowcom lub magazy­nom, wiedząc, że są nieprawdziwe, również mogą na tym skorzystać, podobnie jak rywale ofiar.

Złośliwe kłamstwa, czyli oszczerstwa, stanowią często broń w rywa­lizacji. Ich autorzy starają się zniszczyć reputację swoich ofiar, zazwy­czaj osiągając druzgocące i trwałe rezultaty.

Na przykład jakaś firma może rozpowszechniać fałszywe informa­cje, że jej główny rywal znajduje się w kłopotach finansowych.

Najczęstszą formą kłamstwa jest zwodzenie samego siebie - na przy­kład palenie dwóch paczek papierosów dziennie i twierdzenie, że nie jest się nałogowcem, lub wmawianie sobie, że niezwykle kaloryczny deser nie przeszkodzi diecie.

Najtrudniej jest okłamywać osoby bliskie, właśnie ze względu na uczucia, którymi je darzymy. Na przykład mężczyzna szczerze kochają­cy swoją żonę ma problemy z jej okłamaniem, natomiast bez trudu skłamie wrogowi, jeśli zostanie pojmany w czasie wojny. Pozwala to zrozumieć przypadek patologicznego kłamcy - ponieważ z nikim nie łączy go więź emocjonalna, z łatwością wszystkich okłamuje.

Kto najczęściej kłamie?

Większość kobiet z zapałem oświadczy, że niewątpliwie mężczyźni kła­mią znacznie częściej. Jednak badania naukowe i eksperymenty poka­zują, że osoby obu płci wypowiadają mniej więcej tyle samo kłamstw. Różni się tylko treść nieprawdziwych stwierdzeń. Kobiety częściej kła­mią, żeby innym było przyjemniej, a mężczyźni, żeby dobrze wypaść w cudzych oczach. Kobietom kłamstwo służy do zachowania bezpie­czeństwa związku. Jednocześnie jest im bardzo trudno kłamać na te­mat własnych uczuć. Mężczyźni na ogół kłamią, żeby uniknąć kłótni, i bardzo chętnie koloryzują na temat szaleństw, jakich dopuszczali się w młodości.

Na tym polegają główne różnice pomiędzy kobiecymi a męskimi kłam­stwami. Kobieta skłamie, że świetnie wyglądasz w nowym stroju, nawet jeśli uważa, że przypominasz w nim worek ziemniaków. W takiej samej sytuacji mężczyzna będzie się trzymał z dala od ciebie, żeby uniknąć kłam­stwa. Wypowie je tylko wówczas, gdy zostanie zmuszony do wyrażenia opinii. Przyparty do muru, stwierdzi, że strój jest „interesujący” lub „uro­czy”, skłamie pośrednio, mówiąc: „Cóż mogę powiedzieć?” lub „Dosłow­nie brakuje mi słów”, lub też skłamie wprost, że bardzo mu się podoba.

A kiedy mężczyzna rzeczywiście skłamie, kobiety na ogół to wykrywają. Mężczyzna potrafi ci powiedzieć, że jest zastępcą kierownika działu dys­trybucji towarów spożywczych dużej międzynarodowej firmy, podczas gdy w rzeczywistości rozwozi pizzę dla Pizza Hut.

Dowody pokazują wyraźnie, że kobiety kłamią tak samo często jak mężczyźni, tylko na inne tematy. Ze względu na przejawianą przez ko­biety zdolność odczytywania mowy ciała i sygnałów głosowych męskie kłamstwa są znacznie częściej demaskowane. Zapewne dlatego mężczyź­ni mają opinię większych kłamców. Jednak nie jest ona prawdziwa. Oni tylko dają się przyłapać.