Mobbing – do czego masz prawo. Co zalicza się do mobbingu w pracy? Jak wygląda pierwsza faza mobbingu?

Polega on na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołującym u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodującym lub mającym na celu poniżenie, ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Zakres zachowań, jakie są kwalifikowane jako mobbing jest duży począwszy od słów (obelgi, groźby, zastraszenia) a na gestach skończywszy. Żeby można było mówić o mobbingu zachowania osoby nękającej muszą charakteryzować się długotrwałością i uporczywością, nawet jeśli nastąpi bardzo dalekie wykroczenie poza dopuszczalne normy w stosunkach między współpracownikami czy pracownikiem a pracodawcą, nie będzie to mobbing, jeśli zachowanie takie będzie jednorazowe. Warto pamiętać, że mimo obiegowej opinii mobbing może występować nie tylko w relacjach pracodawca – pracownik, ale również między współpracownikami. Jednak za skutki obu tych sytuacji zawsze odpowiada pracodawca.

Zjawisko mobbingu jest w polskich realiach stosunkowo młode, stąd często zdarza się, że pracownicy mylnie interpretują zachowania pracodawcy, które w świetle prawa, nie kwalifikują się jako mobbing. Wedle definicji pojęcia ujętej w kodeksie, mobbingiem zagrożony jest każdy pracownik, jednak faktycznie tylko osoba zatrudniona na umowę o pracę (mianowania, wyboru czy spółdzielczej umowy o pracę) może dochodzić swoich praw z tego tytułu.

Z opinii adwokatów wynika, że wiele zgłaszających się do nich osób, okazuje się nie rozumieć zjawiska mobbingu. Wiele osób za mobbing uważa już niekulturalne zachowanie pracodawcy, inni odwrotnie, nie szukają pomocy w specjalnych antymobbingowych organizacjach nawet, jeśli występujące w danej firmie sytuacje są wręcz podręcznikowym przykładem nękania pracowników.

Jak udowodnić mobbing

Aby w ogóle móc dochodzić swoich praw przed sądem, nękany pracownik przede wszystkim musi:

• udowodnić, że mobbing miał miejsce,
• wykazać, że jest z nim bezpośrednio związane pogorszenie stanu zdrowia.

Dowodami w sądzie mogą być zarówno notatki pisemne, maile, nagrania, zdjęcia oraz zeznania świadków. Największą szansę na uzyskanie zadośćuczynienia czy odszkodowania ma osoba, która przedstawi jak najwięcej wartościowych dowodów. Jeżeli ich ilość sąd uzna za niewystarczającą, mogą nie wystarczyć opinie współpracowników. Należy pamiętać, że świadkowie muszą potwierdzić zaistnienie mobbingu, a nie tylko podkreślić, że jego istnienie podejrzewali. Udowodnienie sądowi, że mobbing miał miejsce jest trudne i wymaga udziału w procesie sądowym wielu biegłych.

Często brak reakcji mobbingowanego pracownika spowodowany tym, że ten obawia się o brak świadków. Jednak sąd może powołać na świadka każdego pracownika, danej firmy i powołana osoba nie może odmówić zeznań.

Zadośćuczynienie czy odszkodowanie

Jeżeli sąd orzekł, że mobbing wywołał rozstrój zdrowia u pracownika, pracownik może dochodzić od pracodawcy pieniędzy tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jednak to nie wszystko, jeśli pracownik zdecyduje się rozwiązać umowę o pracę z powodu mobbingu, może domagać się od pracodawcy odszkodowania. Jego wysokość nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Warto podkreślić, że jeśli pracodawca wcześniej zwolni pracownika, który chciał dochodzić odszkodowania, pozbawia go w ten sposób możliwości uzyskania takiego odszkodowania.

Osoby, które stykają się z mobbingiem mogą zgłosić się bezpośrednio do jednego z okręgowych biur Inspektoratu Pracy, biura Rzecznika Praw Obywatelskich lub jednego ze Stowarzyszeń Antymobbingowych.

Pamiętaj!

Każdy pracodawca jest zgodnie z przepisami kodeksu pracy zobowiązany do przeciwdziałania mobbingowi. Ma on więc obowiązek czuwania nad sytuacją w swojej firmie, co oznacza, że ma zapewnić swoim pracownikom takie warunki, które wykluczą zaistnienie mobbingu. To bardzo istotne, ponieważ pracodawca odpowiada za każdy przypadek mobbingu w swojej firmie.

Co zalicza się do mobbingu w pracy?

Mobbing występuje gdy działania te lub zachowania wywołują u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodują lub mają na celu jego poniżenie lub ośmieszenie, a także izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.

Jak wygląda pierwsza faza mobbingu?

W pierwszej fazie mobbingu mobbowany nie dostrzega systematyczności i celowości w atakach na jego osobę oraz stosuje działania i metody rozwiązania mobbingu jak zwykłego konfliktu, które co do zasady nie odniosą spodziewanego skutku