W przypadku inwestorów indywidualnych instrument ten zdecydowanie ustępuje popularnością kontraktom różnic kursowych (spot) czy kontraktom forward, co wynika ze złożonej budowy i stosunkowo wysokich kosztów tego rodzaju transakcji. Ten stan odzwierciedla także dzisiejsza oferta elektronicznych brokerów detalicznych na rynku walutowym — o ile kontrakty spot stanowią standard praktycznie każdej oferty, o tyle opcje są rzadkością. Warto jednak poświęcić im kilka słów.
Co zatem warto wiedzieć o opcjach walutowych?
Opcja zgodnie z nazwą jest instrumentem., który daje posiadaczowi prawo — lecz nie obowiązek — dokonania transakcji kupna lub sprzedaży określonej kwoty waluty w danym momencie w przyszłości. Tego rodzaju prawo jest dziś warte określoną kwotę pieniędzy — cena opcji jest określana jako „premia”. Premia stanowi maksymalną kwotę, jaką może zyskać wystawca opcji, czyli strona transakcji, która odsprzedane drugiej prawo dokonania rzeczonej transakcji. Widać więc, iż konsekwentnie ryzyko nabywcy jest ściśle określone — zakupiona opcja może okazać się bezużyteczna, a wartość premii to maksymalna strata z jego strony.
W zależności od rodzaju transakcji dokonywanej przez nabywcę rozróżnia się opcje „put” i „cali”. Opcje typu „put” pozwalają na sprzedaż określonej liczby jednostek waluty bazowej po ustalonej cenie „strike”. Konsekwentnie opcje „cali” przyznają posiadaczowi prawo do zakupu waluty bazowej na określonych w momencie wystawienia opcji warunkach. Cena wykonania („strike”) może istotnie odbiegać od ceny spot danej waluty, nawet skorygowanej o wartość pieniądza w czasie (punkty swapowe). To jedna z istotnych cech, które odróżniają ten instrument od kontraktu terminowego. Nawet gdy cena wykonania jest równa cenie teoretycznej (spot + punkty swapowe), wartość opcji będzie zdecydowanie przewyższać wartość kontraktu terminowego. Decyduje o tym fakt, iż ryzyko nabywcy opcji w przeciwieństwie do ryzyka nabywcy kontraktu jest ograniczone — a im więcej czasu zostało do terminu wykonania opcji, tym większe szanse, iż sytuacja obróci się na korzyść posiadacza tego instrumentu. Wartość premii w sytuacji, gdy cena spot jest równa cenie wykonania, to „wartość czasu” (ang. time value) opcji. Korzystna dla posiadacza opcji różnica pomiędzy ceną spot a ceną wykonania to jej „wartość wewnętrzna” (intrinsic value).
Kiedy zatem można zrealizować zakupioną opcję?
W przypadku najbardziej popularnego rodzaju — opcji „europejskiej” — wyłącznie w ściśle określonym dniu wykonania, po upływie tego terminu opcja automatycznie wygasa. W przypadku opcji typu amerykańskiego realizacja może mieć miejsce w dowolnym czasie, do dnia wygaśnięcia danego instrumentu włącznie. Tego rodzaju opcje stanowią standard na światowych rynkach, często nazywany „plain vanilla” — opcje podstawowe. Jednocześnie w obrocie jest wiele innych odmian tego instrumentu. Definicja zarówno ich ceny, jak i terminu wykonania może wyraźnie odbiegać od powyższych konwencji — są to tzw. opcje egzotyczne. Do tej grupy należy znacząca liczba instrumentów, nierzadko o bardzo złożonych metodach wyceny.
Jak określić cenę opcji?
W przypadku instrumentów znajdujących się już w obrocie na rynku giełdowym tradycyjnie o cenie decyduje relacja popytu i podaży. Instrumenty tworzone np. przez bank czy inną instytucję finansową w odpowiedzi na indywidualne zapytanie ze strony inwestora wyceniane są wg dosyć złożonych formuł, w przypadku opcji typu „plain vanilla” w większości stanowiących odmianę słynnego wzoru, którego autorami są F. Black i M. Scholes (potocznie „formula Blacka-Scholesa”). W przypadku bardziej złożonych rodzajów opcji poziom komplikacji metod wyceny rośnie lawinowo. Niezależnie od formuły, która stoi za oferowaną przez daną instytucję ceną, można śmiało przyjąć, iż stosowną część ceny stanowi prowizja danego podmiotu (cóż, można rzec — takie prawo rynku). Analogicznie wycena instrumentu wystawionego przez klienta na rzecz instytucji będzie zaniżona o wspomniany koszt transakcji.
Warto pamiętać, iż wpływ na wartość teoretyczną opcji mają:
- Relacja kursu spot do ceny strike:
- dla opcji put — im cena strike wyższa od aktualnego kursu spot, tym opcja droższa;
- dla opcji cali — im cena strike niższa od aktualnego kursu spot, tym opcja droższa.
Zmienność rynków walutowych — im większe oczekiwane zmiany cen na rynkach spot uwzględnionych w wycenie instrumentu, tym premia wyższa. Wysoka zmienność daje możliwość bardziej korzystnej realizacji opcji.
- Stopy procentowe — istotne znaczenie ma różnica rynkowych stóp procentowych dla walut biorących udział w wycenie opcji.
- Czas, jaki pozostał do wygaśnięcia opcji — im dłuższy okres, tym większa szansa na korzystną dla nabywcy opcji zmianę notowań na rynku spot.
Opcje pozwalają na budowę szeregu strategii inwestycyjnych, dopasowanych indywidualnie do preferencji danego inwestora. Odpowiednie zastosowanie nawet najprostszych opcji pozwala przedsiębiorstwom na skuteczne ograniczenie ryzyka kursowego, a inwestorom na uzależnienie funkcji wypłaty (czytaj: ewentualnego zysku) nie tylko od złożonych wariantów zachowania się rynku w przyszłości, ale także od czynnika zmienności, co nie zawsze jest osiągalne w przypadku innych instrumentów.
Komentarze
0 comment