Gorączka reumatyczna - diagnostyka, przyczyny oraz leczenie

W przebiegu gorączki reumatycznej może rozwinąć się pląsawica, polegająca na mimowolnych ruchach ciała oraz drganiach mięśni twarzy.

Od czasu gdy w leczeniu anginy na więk­szą skalę zastosowano antybiotyki, często­tliwość występowania gorączki reumatycz­nej spadła o przeszło 90% w porównaniu do lat 50. W ostatnich latach zaobserwo­wano jednak sporadyczne przypadki tej choroby, wywołane przez nowe szczepy streptokoków.

Badania diagnostyczne Chociaż nie wszystkie przypadki anginy paciorkowcowej prowadzą do rozwoju go­rączki reumatycznej, każdy przypadek za­palenia gardła u dziecka trwający dłużej niż kilka dni powinien być skonsultowany przez lekarza. Lekarz może pobrać próbkę wydzieliny w celu wykonania posiewów.

Jeżeli pomimo niewystąpienia anginy stwierdza się inne objawy wskazujące na gorączkę reumatyczną, należy określić po­diom antystreptolizyn w surowicy krwi oraz wykonać badanie elektrokardiograficz­ne, w celu dokonania oceny stopnia uszko­dzenia serca. Pomocne może być też bada­nie płynu stawowego.

Nawet wiele lat po pierwszej infekcji ba­danie serca może wykazać szmer wskazują­cy na ewentualne uszkodzenie zastawki dwudzielnej i innych struktur serca. Osta­teczną diagnozę pozwoli postawić badanie echokardiograficzne, czyli badanie ultra­dźwiękowe serca.

Jak leczyć gorączkę reumatyczną  ?

W leczeniu gorączki reumatycznej stosuje się antybiotyki eliminujące streptokoki, a następnie profilaktycznie podaje się anty­biotyki w mniejszej dawce, aby zapobiec na­wrotom choroby. Profilaktyka może polegać na domięśniowym podawaniu penicyliny raz w miesiącu albo na codziennym przyj­mowaniu doustnej dawki sulfonamidów lub penicyliny. Niektórzy lekarze stosują długotrwałą profilaktykę antybiotykową; inni zalecają przyjmowanie antybiotyków tylko przez pierwsze lata po napadzie go­rączki reumatycznej.

Profilaktyczne leczenie antybio­tykami należy wznawiać przed za­biegami stomatologicznymi i chi­rurgicznymi i kontynuować po zabiegu, co pozwala uniknąć za­palenia wsierdzia (zob. s. 407), poważnej infekcji błony wyścieła­jącej wnętrze serca i zastawki.

W przypadku niewielkiego nasi­lenia zapalenia stawów może wystarczyć podawanie kwasu acety­losalicylowego lub innego leku przeciwbólowego. Przy zapaleniu stawów o większym nasileniu po­daje się duże dawki kwasu acety­losalicylowego i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

W przypadku zapalenia serca stosuje się duże dawki kwasu acetylosalicy­lowego (z prednizonem lub innym lekiem steroidowym). Zaburzenia rytmu serca są leczone lekami antyarytmicznymi; inne le­ki nasercowe przepisuje się w zależności od potrzeb.

Czasami konieczne jest leczenie chirur­giczne uszkodzonej zastawki lub zastąpie­nie jej zastawką sztuczną.

Inne metody leczenia

Aromaterapia i masaż Terapeuci mogą wy­konywać delikatne masaże bolących sta­wów, używając olejków z eukaliptusa, mięty, macierzanki lub rozmarynu. Nie powinno się wykonywać masaży i innych zabiegów przy dużym stanie zapalnym stawów.

Ziołolecznictwo W obniżeniu gorączki pomóc może np. herbatka przygotowana z połączenia mniszka lekarskiego z miętą pieprzową. Na wzmocnienie serca zaleca się czosnek i cebulę.

W celu zmniejszenia stanu zapalnego i bólu stawów zielarze czasami przepisują kapsułki z białej brzozy, które zawierają sa­licylany. Bóle stawów łagodzą również okła­dy z żywokostu i arniki.

Dobry skutek daje też stosowanie zioło­wych preparatów medycyny tybetańskiej, np. Pokhung, Sentheng 25 czy Poekar .

Tai chi Te łagodne i harmonijne ćwiczenia o  niewielkim zasięgu ruchowym są szcze­gólnie wskazane dla osób z zapaleniem sta­wów, pląsawicą i zmniejszoną wydolnością serca. Wykonywane systematycznie wpły­wają na polepszenie samopoczucia chore­go, co przyspiesza jego powrót do zdrowia.

Samoleczenie

Ponieważ duże dawki kwasu acetylosalicy­lowego stosowane w leczeniu zapalenia w przebiegu gorączki reumatycznej mogą powodować ciężkie podrażnienie błony śluzowej żołądka, należy przyjmować kwas acetylosalicylowy i inne leki przeciwzapalne łącznie z posiłkami. Jeżeli dolegliwości żo­łądkowe nie ustępują, trzeba poprosić leka­rza o przepisanie takiej postaci kwasu acety­losalicylowego, która rozpuszcza się w jeli­cie cienkim. Kwas acetylosalicylowy może również wywołać inne niepożądane skutki, szczególnie szum i dzwonienie w uszach, pogorszenie słuchu, niemiarowe bicie ser­ca, łatwe siniaczenie się i krwawienia.

W przypadkach gorączki reumatycznej, przebiegających z ciężkim zapaleniem serca i stawów, bezwzględnie wskazany jest od­poczynek w łóżku. Dawniej zalecano pa­cjentom leżenie miesiąc po ustąpieniu ob­jawów. Obecnie przeważa pogląd, że długie leżenie w łóżku może powodować niepo­trzebne problemy natury psychologicznej. I

Inne przyczyny dolegliwości reumatycznych Objawy podobne jak w gorączce reuma­tycznej mogą występować w młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniu stawów. W za­leżności od wieku pacjenta i objawów le­karz może brać pod uwagę takie choroby, jak: choroba z Lyme, rehmatoidalne zapale­nie stawów, reakcje na leki i powikłania w przebiegu rzeżączki.