Na podstawie jakich badań określa się stan noworodka? Jakie badania wykonuje się noworodkowi?

Jak ocenia się od razu po urodzeniu, czy dziecko przyszło na świat zdrowe?

Pomaga w tym dziesięciopunktowa skala Apgar. Posługując się nią, lekarz lub położna punktują ogólny stan zdrowia noworodka. Zwracają uwagę na pięć wskaźników: zabarwienie skóry, sposób oddychania,napięcie mięśni, pracę serca i reakcje na drażnienie okolic noska i buzi. Za każdy dziecko może otrzymać dwa punkty. Test przeprowadza się w pierwszej i piątej minucie życia.

Maleństwo, które dostało 7-10 punktów, jest w dobrej kondycji i badania nie trzeba powtarzać. Jeśli otrzymało mniej niż siedem punktów, pobiera się krew (np. z pępowiny), by zbadać równowagę kwa-sowo-zasadową. W ten sposób sprawdza się, czy było niedotlenione. Badanie to wykonuje się również przy podejrzeniu, że serce nie pracuje prawidłowo.

 A skąd wiadomo, że narządy wewnętrzne dziecka pracują prawidłowo?

W pierwszej dobie dziecko bada również neonatolog, czyli specjalista od dzieci nowo narodzonych. Badanie trwa ok. 30 min. To wnikliwe oględziny małego człowieczka, które mają wykryć wszystko, co mogłoby zakłócić jego rozwój. Lekarz uważnie ogląda małe ciałko, aby wykluczyć ewentualne zniekształcenia i uszkodzenia, do których mogło dojść w ostatniej fazie ciąży lub w czasie porodu. Osłuchuje serduszko, mierzy tętno, sprawdza oddech. Ogląda też ciemiączka przednie i tylne (miękkie miejsca w czaszce, w których kości jeszcze się nie złączyły), podniebienie (czy nie jest rozszczepione), kręgosłup, obserwuje ruchy rączek i nóg, liczy paluszki. Kontroluje także stawy biodrowe. Dotykając brzuszka, ustala wielkość narządów wewnętrznych.

Dlaczego neonatolog powtarza swoje badanie?

Neonatolog ogląda dziecko codziennie. Obserwuje, czy nie pojawiła się żółtaczka. Pyta mamę, czy maleństwo robi kupkę, czy siusia, jak radzi sobie ze ssaniem piersi. Jeśli są z tym jakieś kłopoty, sprawdza, czy karmienie odbywa się prawidłowo. Wszystko po to, by potwierdzić, że stan zdrowia malucha nie ulega pogorszeniu.

 Po co noworodki  waży się i mierzy?

Takie pomiary pomagaj sprawdzić kondycję dziecka. Jeśli urodziło się zdrowe, po upływie mniej więcej dwóch godzin, gdy mama nacieszy się nim, spróbuje nakarmić, maleństwo jest przenoszone do kącika noworodka. Tu waży się je i mierzy. Średnia masa ciała dzieci urodzonych o czasie wynosi 2800-3800 g, a wzrost 46-55 cm. Pomiarom podlega też obwód główki (33-37 cm) i klatki piersiowej (powinien być o 1-2 cm mniejszy od głowy).

Dlaczego jedno ważenie nie wystarczy?

Noworodki w szpitalu waży się codziennie. Badania te pokazują, że ku zaskoczeniu rodziców - dziecko nie przybiera na wadze, ale cały czas chudnie. Jest to zupełnie normalne zjawisko.

Donoszone maluchy mogą zgubić do 10 proc, masy urodzeniowej (zgodnie z zasadą proporcji - im większe urodzisz dziecko, tym więcej straci na wadze). Ten tzw. fizjologiczny spadek masy ciała jest spowodowany przez wydalenie smółki i utratę płynów przez skórę oraz płuca. Ale już w ciągu 14 dni dziecko nadrobi straty.

Po co pobiera się noworodkom krew?

Aby wykryć dwie bardzo poważne choroby: fenyloketonurię (wrodzona choroba metaboliczna) i hipotyreozę (niedoczynność tarczycy). Na początku nie dają one żadnych objawów, a gdy się pojawią, doprowadzają do głębokiego upośledzenia rozwoju. Leczenie podjęte wcześnie gwarantuje, że nie dojdzie do powikłań. Krew wysyła się do laboratorium. W książeczce zdrowia dziecka zostaje po tym badaniu ślad w postaci naklejki z kodem. Druga taka sama została naklejona na próbkę, która trafiła do laboratorium. Informację zwrotną o wynikach tego badania dostaniesz tylko wtedy, gdy choroba została potwierdzona (telegram z prośbą o natychmiastowe zgłoszenie się do wytypowanej przychodni specjalistycznej). Gdy wynik będzie na granicy normy, badanie trzeba będzie powtórzyć. O jego efektach też powiadomią cię listownie.

Krew na te badania pobiera się nie wcześniej niż w trzeciej dobie. Jeśli wyjdziesz ze szpitala, zanim to nastąpi, musisz na nie przyjechać.

Jak sprawdza się, czy dziecko słyszy?

Od 2002 roku wszystkim noworodkom bada się słuch, jest to badanie przesiewowe. Oceny słuchu dokonuje się po drugiej dobie życia specjalną aparaturą do badania tzw. otoemisji akustycznych. Dzięki niemu dziecko, u którego rozpoznano wadę słuchu, może szybko trafić pod opiekę specjalistów, którzy rozpoczną leczenie lub wyposażą je w aparat słuchowy.

 Czy w każdym szpitalu przeprowadza się te same testy przesiewowe?

W większości województw (z wyjątkiem południowej części kraju) u noworodków wyklucza się także mukowiscydozę. Jest to jedna z najczęstszych chorób dziedzicznych, występuje u jednego na 2300 noworodków. Gdy wykryje się ją wcześnie, rosną szanse na złagodzenie jej przebiegu.

 Dlaczego zwraca się uwagę na budowę stawów biodrowych?

Rozpoznanie dysplazji stawów biodrowych, czyli ich wady, jest bardzo ważne. Im wcześniej to nastąpi, tym łatwiejsze będzie jej skorygowanie. Dlatego w pierwszych dobach neonatolog bada bioderka maleństwa, a wynik wpisuje do książeczki zdrowia. Sprawdza, czy dziecko symetrycznie odwodzi nóżki na boki i czy nie słychać przy tym charakterystycznego klikania. Taki dźwięk oznacza nieprawidłowość - główka kości wyskakuje z panewki i do niej wraca.

Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, maluchy kierowane są do ortopedy i na badanie ultrasonograficzne stawów biodrowych.