Alkohol czyt. Spirytus - jak powstaje, z czego robi się alkohol, wpływ alkoholu na organizm człowieka, wykorzystanie

Jak powstaje alkohol?

Fermentacja ta polega na przemianie cukru w alkohol, a odbywa się zwykle pod wpływem drożdży: drobnych mikroskopijnych grzybków, które, żyjąc w tych ciałach, wywołują fermentację, to jest przemianę cukru w alkohol.

Tak np. gdy owoce, zasypane cukrem lub same, leżą dość długo, nabierają smaku ostrego i wypuszczają sok, zawierający w sobie alkohol, powstały wskutek działania drożdży, które zawsze znajdują się na skórce owoców lub w powietrzu. W ten sposób z soku winogron i innych owoców, jak np. porzeczek, jabłek, wisien, otrzymuje się wskutek fermentacji wino, w którym zawiera się alkoholu od 5% do 25%. Im starsze wino, tym jest mocniejsze, t. j. zawiera więcej alkoholu.

W piwie (ob.) zawiera się również alkohol, powstały z fermentacji ziarn jęczmienia, lecz w małej ilości — około 2—5%.

Spirytus w większej ilości otrzymuje się w gorzelniach z kartofli albo z ziarn zbożowych. Przerabianie spirytusu z kartofli odbywa się w ten sposób. Naprzód trzeba kartofle oczyścić i opłukać, po czym gotuje się je na parze w kotłach hermetycznie zamkniętych, tak zw. parnikach, i rozciera w kadzi na papkę, zwaną zacierem; następnie po ostudzeniu dodaje się do zacieru słodu, wskutek czego mączka, czyli krochmal, zawarta w kartoflach, zamienia się w cukier, co technicznie nazywa się scukrzaniem. Za dodaniem drożdży cukier ten fermentuje na alkohol, który za pomocą dystylacji zostaje oddzielony od pozostałych części zacieru.

Na czym polega desytlacja?

Dystylacja polega na tym, że przez gotowanie mieszaniny alkohol, wrzący już przy 78°, prędzej wyparowuje niż woda, wrząca przy 100°, a czysta para alkoholu przechodzi do zbieralnika, gdzie zostaje oziębiona i skrapla się. Alkohol, zwany okowitą, gorzałką, "śmierdziuchą", jest jeszcze zanieczyszczony fuzlami i wodą; oczyszcza się go przez powtórną dystylację i otrzymuje się tak zwany spirytus rektyfikowany, zawierający jeszcze około 10% wody. W podobny sposób wyrabia się również spirytus z ziarn zbożowych.

Resztek, pozostałych po pierwszej dystylacji tzw. wywarem albo brahą, używają na paszę dla bydła.

Do czego służy spirytus?

Resztek, pozostałych po pierwszej dystylacji, zw. w y-warem albo brahą, używają na paszę dla bydła.

Spirytus rektyfikowany służy do wyrobu wódek; w tym celu rozcieńcza się go wodą i zaprawia dla smaku i zapachu różnymi esencjami ziół, korzeni itp.

Spirytus używany jest także do fabrykacji wody kolońskiej (najpierw zaczęto ją wyrabiać w Kolonii— stąd jej nazwa), do lakierów, lekarstw itp.

Ma on również ważne znaczenie w medycynie i nauce, gdyż służy jako środek dezynfekcyjny, leczniczy, a także do przechowywania różnych preparatów anatomicznych, zoologicznych i botanicznych, dlatego, że ścina białko, zawarte w ciele zwierzęcym i roślinnym, i zapobiega gniciu.

Alkohol jest dla organizmu bardzo szkodliwy, a w większych ilościach trujący, zwłaszcza alkohol bezwodny, zwany alkoholem absolutnym, używany przeważnie w celach naukowych i technicznych.

Najmocniejszy alkohol, znajdujący się w handlu, zawiera około 3% wody (spirytus 97%). Jest to płyn lżejszy od wody, o przyjemnym zapachu, odurzający, palący się niebieskawym gorącym płomieniem.

Do palenia i innych celów technicznych używany jest spirytus denaturyzowany; jest to spirytus zwykły z domieszką drzewnego, przez co staje się niezdatnym do picia, a nie opłacając tak wysokiej akcyzy jest tańszy.

Do palenia używa się spirytusu drzewnego, otrzymanego przez dystylację z octu drzewnego. Jest on trujący i ma woń bardzo niemiłą, dlatego też używany jest tylko w celach technicznych.

Fabryki, wyrabiające spirytus i okowitę, u nas zowią się gorzelniami. Liczne były i są one w Polsce, gdyż od wieków wyrabiano już gorzałkę z żyta, a później z ziemniaków. Przemysł ten, czysto rolny, rozwija się dzięki obfitości ziemniaków, uprawianych w całej Polsce. Wszystkie przetwory ze spirytusu wyrabiają krajowe fabryki chemiczne.

Alkohol służy także do wyrobu eteru; w tym celu miesza się go z kwasem siarczanym, a po tym dystyluje się przy 35° C. (t. j. temperaturze, w jakiej eter wrze).

Eter jest to płyn bardzo lekki, bardzo szybko ulatniający się; wskutek tej jego własności używa się go do farb i werniksów, ażeby je uczynić szybko schnącymi. Tak np. fiksatyw, służący do utrwalania rysunków, jest żywicą, połączoną z eterem; kolodjum, służące do opatrunku ran, do wyrobu klisz fotograficznych itp., jest bawełną strzelniczą (to jest bawełną, zanurzoną  w kwasie siarczanym i azototowym), rozpuszczoną w alkoholu z eterem.

Eter używany jest także do rozpuszczania pewnych substancji roślinnych, a w medycynie do znieczulania miejsc przy operacjach chirurgicznych; eter bowiem szybko paruje, do czego zużywa ciepło ciała; tym sposobem miejsce oziębione zostaje znieczulone. Eter, zmieszany z alkoholem, daje płyn orzeźwiający, t. zw. krople Hofmana, czyli anodynę.

Eter ma własności orzeźwiające, ale użyty w większej ilości, działa silnie i odurzająco.